Po co, na co i dlaczego?

Wynurzenia książkowo-molowe maniakalnej czytelniczki tudzież kolekcjonerki książki "Mały Książę" Antoine'a de Saint-Exupéry'ego w różnych językach i dialektach (obecnie 104) oraz rozmaitych wydań polskich tejże. Zapraszam!

poniedziałek, 17 kwietnia 2017

Przedostatni maltański Książę na archipelagu

Wykorzystując galop wędrownych koni (mechanicznych) w  okolicy pojawiła się Kolekcjonerka Podróżna, która przekazała mi śródziemnomorski prezent od Zajączka. Piękny i rzadki, oto on:

 Antoine de Saint-Exupéry
Iċ-Ċkejken Prinċep
bit-tpinġijiet tal-kittieb [rysunki pisarza]
maqlub għall-Malti minn Toni Aquilina [przekład na maltański Toni Aquilina]
Papiros Editions, Núoro, Sardigna 2016
ISBN 978-88-98035-14-4

Kolekcjonerka Podróżna odwiedziła mnie w Śmigus-Dyngus i zamiast wody oblała mnie potokiem ciekawych podróżnych opowieści o Malcie wręczając dar, jakim jest "Mały Książę" w języku maltańskim. Zanim napiszę więcej o wspomnianych opowieściach przedstawię garść informacji o tym oryginalnym języku.

Język maltański należy do języków grupy semickiej rodziny afroazjatyckiej. Długo pozostawał językiem mówionym, w początkach zapisywania używano alfabetu arabskiego, obecnie jest jedynym językiem semickim zapisywanym alfabetem łacińskim. Składa się z 6 samogłosek i 24 spółgłosek. Razem z językiem angielskim funkcjonuje na Malcie jako język urzędowym i jest używany przez ok. 350 tysięcy ludzi. Fonetycznie charakteryzuje się dużą liczbą spółgłosek gardłowych, a wizualnie prezentuje się tak:



























W relacji Kolekcjonerki Podróżnej maltańska mowa w brzmieniu stanowi mieszankę arabskiego, włoskiego, angielskiego i trochę jakby tureckiego. 
Co do samego woluminu - tłumaczenie na język maltański to dzieło Toni Aquilina (nie wiem jak odmienić, bowiem nie mam bladego pojęcia czy to kobieta czy mężczyzna), zamieszczono również czarno-białe ilustracje Autora.

Malta stanowi ciekawy ewenement wśród krajów europejskich:
  • jest jednym z najmniejszych państw Unii Europejskiej: powierzchnia całkowita to 316 km2 (odrobinę mniejsza od powierzchni Krakowa),
  • liczba ludności wynosi ponad 445 tysięcy osób (czyli nieco mniej niż zamieszkuje w Gdańsku), ale za to Malta jest na drugiem miejscu w Europie (po Monako) pod względem gęstości zaludnienia: 1409 osób na km2 (dla porównania - w Polsce 122 os./km2),
  • Malta obejmuje Archipelag Wysp Maltańskich, składający się z 3 głównych wysp: Malta, Gozo i Comino, trzech małych wysepek, kilku mikro wysepek i skał wystających z wody,
  • na Malcie nie występują rzeki stałe, jako jedyny kraj w Europie posiada sieć rzek okresowych, płynących w kilku dolinach,
  • cywilizacja na Malcie zaczęła się rozwijać ponad 7000 tysięcy lat temu, znajdują się tam megalityczne świątynie (ruiny), które zaczęły powstawać ok. 3600 r. p.n.e. i są najstarszymi stojącymi budowlami w Europie i na świecie; stolica Valletta ze swoimi 320 zabytkami jest jednym z najgęściej zagospodarowanych obszarów zabytkowych na świecie,
  • stolica Malty jest najbardziej słoneczną miejscowością w Europie: średnia temperatura to ok. 23 st. C i ok. 300  słonecznych dni w roku.
I jeszcze wiele innych ciekawych rzeczy można znaleźć o tym kraju, ale oddajmy głos Kolekcjonerce Podróżnej, od której dowiedziałam się, że:
- największa wyspa Malta ma ok. 27 km długości  ok. 14 km szerokości i można ją dobrze (acz nie wyczerpująco) zwiedzić w ciągu dwóch dni,
- z uwagi na ograniczoną powierzchnię wszystko ma wersję mini, np. sklepy, przestrzeń publiczna,
- osoby wrażliwe na przestrzeń mogą czuć się tam uwięzione,
- dominuje katolicyzm, ludzie są bardzo religijni,
- z uwagi na położenie i historię (podboje przez Starożytny Rzym, Sycylię, Arabów, Wielką Brytanię itd.) można tam zauważyć wpływy wielu kultur w zakresie języka, obyczajów, budynków itd. i stąd ciężko o prawdziwy folklor czy tradycje,
- na początku marca zawaliła się jedna z najważniejszych naturalnych atrakcji turystycznych Malty - most skalny Azure Window (Lazurowe Okno) na wyspie Gozo.

Kolekcjonerka szukała "Małego Księcia" po maltańsku w księgarni, gdzie dowiedziała się, że nakład został wyczerpany. Niezrażona niepowodzeniem weszła bez większych nadziei do małej, przykurzonej księgarenki, gdzie pani księgarz zapytana o książkę zasięgnęła informacji w swoim komputerze i poinformowała Kolekcjonerkę, że książki nie ma. Na szczęście Kolekcjonerka, osoba obdarzona żywym temperamentem, bystrym okiem oraz ograniczonym zaufaniem do innych w kwestii orientacji w temacie książek małoksięciowych, w międzyczasie zapuściła się w głąb pomieszczenia, gdzie szczęśliwie wypatrzyła książkę w dwóch egzemplarzach - jeden zakupiła dla siebie, drugim obdarowała z serca autorkę tego bloga. Miała przy tym uzasadnione podejrzenia, że to dwa ostatnie egzemplarze tej książki w całym archipelagu :-)

Bardzo dziękuję Kolekcjonerko Podróżna za książkę oraz smakującą odtąd dla mnie mazurkiem migdałowym opowieść o maleńkiej maltańskiej księgarence :-) Zapraszam wciąż bezterminowo na kawę, herbatę czy wodę, bez względu na pogodę oraz rodzaj przyniesionych opowieści i ściskam świątecznie :-)

niedziela, 9 kwietnia 2017

Aloha dla hawajskiego Księcia z Wysp Kanapkowych

Krąg goszczących u mnie "Małych Książąt" wciąż się powiększa dzięki szczodrości bliskich mi osób oraz mojej własnej rozrzutności (to jest hojności). Jednym z niedawnych przybyszów jest Hawajczyk:



Antoine de Saint-Exupéry
Ke Keiki Ali'i Li'ili'i
Me nā ki’i i kaha ‘ia e ka mea kākau
  (obrazy generowane przez pisarza)
Unuhi 'ia mai ka ‘ōlelo Palani ā ka ‘ōlelo Hawai’i e Keao NeSmith
(Tłumaczenie z języka francuskiego Taylor Nesmith)
Edition Tintenfaß, Neckarsteinach 2013
ISBN 978-3-943052-36-7


Aloha - witamy u naszej kolekcji.
Książka jest kolejną publikacją wydawnictwa Edition Tintenfaß, specjalizującego się w wydawaniu "Małego Księcia" w różnych językach i dialektach. Tom zawiera ilustracje Autora, okładka jest charakterystyczna dla innych wydań tej książki w powyższej oficynie - białe tło i Książę stojący na swojej planecie z widocznym na niej wybuchającym wulkanem.


Kilka słów teraz o tym bardzo ciekawym języku.


Język hawajski (hawajski: ʻŌlelo Hawaiʻi) jest językiem Hawajczyków, rdzennych mieszkańców Hawajów, stanowiących 6,6% ludności. Należy do grupy polinezyjskiej rodziny języków austronezyjskich, jest blisko spokrewniony z językami: rarotonga, tuamotu, maoryskim i tahitańskim, bardziej odległe pokrewieństwo łączy go z samoańskim, fidżi i innymi językami używanymi w Polinezji.
Od 1900 roku liczba użytkowników hawajskiego, dla których jest on językiem rodzimym, spadła z 37000 do 1000, z czego połowa użytkowników jest już w wieku co najmniej 70 lat, zatem uznaje się go za język wymierający. Używany jako język codzienny tylko na wyspie Niʻihau, która w zamierzony sposób izoluje się od wpływów cywilizacyjnych, na pozostałych wyspach w codziennym życiu ustępuje miejsca językowi angielskiemu.
Język hawajski charakteryzuje się bardzo małą liczbą fonemów: występuje tylko 8 spółgłosek i 5 samogłosek. Po każdej spółgłosce zawsze występuje samogłoska tworząc razem dwuliterową sylabę, ale samogłoski mogą występować obok siebie w parach i trójkach. Ciekawostką jest to, że czasowniki występują tylko w czasie przeszłym i nieprzeszłym. Hawajski jest też jednym z języków, które w 1. osobie liczby mnogiej i liczby podwójnej rozróżniają zaimki osobowe według tego, czy „my” obejmuje rozmówcę, czy też nie, tj. kaakou – 'my wraz z tobą', maakou – 'my, ale bez ciebie'.


Innymi słowy w tym języku my wraz z Tobą żyjemy w przeszłości albo w czasie teraźniejszo-przyszłym.
W wizualnym oglądzie rzuca się w oczy mnóstwo apostrofów ' oraz duża ilość liter (głosek) "i".

Hawaje mają bardzo ciekawą historię, sięgającą IV wieku n.e., dla Europy odkrył je w XVIII w. angielski odkrywca, żeglarz i astronom James Cook, który nazwał je Sandwich Islands. Początkowo miejscowi czyli Polinezyjczycy traktowali go jak bóstwo, potem jednak zmienili zdanie i Cook zginął w potyczce z tubylcami. Zainteresowanych historią archipelagu zachęcam do własnych poszukiwań.

Wolumin jest moim prezentem dla samej siebie z okazji bez okazji. 
Piękny okaz, dziękuję Różo :-)